Lazcanın Fındıklı ve doğusunda konuşulan şivelerinde çkar/çka
zarfı Türkçedeki “hiç” kelimesinin karşılığıdır.
Lazcaya Ermeniceden girmiştir bu zarf. Ermenice չկար çkar “yoktu” anlamına gelir. կամ kam “var olmak” fiilinin defective çekiminin
imperfect (-di’li geçmiş zaman) olumsuz III. tekil şahıstaki formudur. Baştaki ç-
Ermenice olumsuzluk eki, geri kalanıysa fiil kökü ve şahıs-zaman ekidir. Bunun
şimdiki zaman formu ise չկա çka
olup direkt “yok” demektir.
Bu kaynaktan Lazcaya “hiç” anlamında bir zarf olarak giren çkar
kelimesinin muadili olarak Pazar’da aina/ayna kelimesi kullanılır. Bu
kelime de muhtemelen Yunanca δεν είναι den eínai “değildir, yoktur”
kelimesiyle ilgilidir. Doğrusunu araştıracak arkadaşlar bulur!
Bu arada, çkar kelimesi son 20 yılda “sıfır” anlamında da
kullanılmış. Yanlış bir mantık değil, zira Arapça صِفر sifr kelimesi de etimolojik olarak “hiç, boşluk, hiçbir şey” anlamına
gelir (Avrupa dillerinde sıfır ya da rakamsal anlamlı zero, cipher, chiffre, cifra, Türkçe şifre hep bu köktendir). Latinceden Avrupa dillerine geçen aynı anlamdaki null kelimesi de
Latincede nullus “hiçbir şey” demektir. Bunlar kabul meselesidir ve
doğrusu gramer ve mantık olarak yanlış sayılmazlar. Bununla birlikte Ermenice kökenli
bir kelimeyi Özlazcacılık adı altında anlamında bir genişleme yaparak Arapça
kökenli sufuri yerine kullanmak ne kadar doğru olur, bilemem!
Son bir not, Iskender Chitaşi Oxesapuşi Supara adlı Lazca matematik kitabında sıfır için, Rusça ve Gürcücede kullanılan demin bahsettiğimiz Latince kökenli noli kelimesini kullanmayı yeğlemişti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder